ကြည့်လိုက်ရင် ရိုးရိုးအနာလေးလို့ ထင်ရပေမယ့် မပေါ့ဆသင့်တဲ့ Scrub typhus ရောဂါ အကြောင်း

အခုနောက်ပိုင်း အဖြစ်များလာတဲ့ ရောဂါတစ်ခုကတော့ Scrub typhus (တိုက်ဖတ် ) ဆိုတဲ့ ရောဂါပဲဖြစ်ပါတယ်။ Scrub typhus ရောဂါ က ဒီအတိုင်းကြည့်လိုက်ရင် ရိုးရိုး အနာလေး တစ်ခုလို့ ထင်ရပေမယ့် မထင်ထားလောက်အောင် ကြောက်ဖို့ ကောင်းတယ်လို့ သိရပါတယ်။ သူက Orentia Tsutsugamushi လို့ခေါ်တဲ့ ဘက်တီးရီးယားကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ရောဂါပါ။

Orentia Tsutsugamushi ဘက်တီးရီးယားတွေကို အပင်တွေ ( ခြုံပင် ၊ မြက်ပင် စသဖြင့် ) ၊ တိရိစ္ဆာန်တွေ( ဥပမာ- ခွေး ၊ ကြောင် ၊ ကြွက် စသဖြင့် ) မှာ တွယ်ကပ်နေတဲ့  အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရ Mites လို့ခေါ်တဲ့  မွှား ၊ သန်း ၊ လှေး ၊ ကမြင်းနီ စတဲ့ ပိုးမွှားတွေမှာ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ အဲဒီပိုးမွှား(Mites) တွေက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို ကိုက်တဲ့အချိန်မှာ ကိုက်လိုက်တဲ့ အနာကနေ တစ်ဆင့် ပိုးမွှားရဲ့ သားလောင်းတွေက အနာပေါက်ထဲကိုဝင်သွားပြီး ရောဂါရစေပါတယ်။

Scrub typhus ရောဂါစဝင်ပြီဆိုတာနဲ့ ကြုံတွေ့ရတဲ့ရောဂါ လက္ခဏာတွေက ဖျားရက်ကြာမယ် ၊ ကိုယ်အပူချိန်ကြီးမယ်

ခေါင်းကိုက်မယ်

ဗိုက်နာမယ်

ပျို့အန်မယ်

ချောင်းဆိုးပြီး အသက်ရှူခက်မယ်

ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးနာကျဉ်ကိုက်ခဲနေမယ်၊ တခါတရံ မျက်စိတွေရဲနေမယ်

ခန္ဓာကိုယ်မှာ Rash လို့ခေါ်တဲ့ အနီဖုအနီပြင်တွေ ထွက်တတ်တယ်။

ဒီလက္ခဏာတွေကို အရင်ဆုံးတွေ့ရပါတယ်။  ဆရာဝန်တွေအတွက် Typhus လို့ အတိအကျပြောနိုင်တဲ့ အဓိကလက္ခဏာကတော့ ပိုးမွှားကိုက်တဲ့နေရာမှာတွေ့ရတဲ့  အမဲရောင် ၊ အနီရောင် အကွက်လေးပါ ။ Eschar လို့ခေါ်ပါတယ် ။

အဲဒီအစက်လေးတွေကို တွေ့ရင် ရောဂါဝင်နေပြီလို့ သေချာပေါက် ပြောနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ ပြည်ဖုလိုမျိုးလေးလည်း ဖြစ်နေတတ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဆရာဝန်နဲ့တွေ့ပြီး သက်ဆိုင်တဲ့ ဆေးသောက်ရင် သက်သာပျောက်ကင်းနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

ရောဂါ မဖြစ်အောင် ဘယ်လို ကာကွယ်ကြမလဲ ?

၁ ။ Typhus ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေတဲ့နေရာတွေကို မသွားပါနဲ့

၂ ။ ခြုံပင် ၊ မြက်ပင် ၊ သစ်ပင်တွေနဲ့ ထိတွေ့ရမယ်ဆိုရင် အဝတ်အစားကို လုံခြုံအောင်ဝတ်ပါ

၃ ။ အဝတ်အစားတွေကို ခြုံပင် မြက်ပင်ပေါ်တွေ မလှန်းပါနဲ့

အဝတ်တန်းတွေကို အပင်တွေနဲ့ဝေးဝေးမှာ ပြုလုပ်ပါ

၄ ။ အိမ်ခန်းတွေကို သန့်ရှင်းအောင်ထားပါ ( ပစ္စည်းတွေ ရှုပ်ပွအောင်မထားနဲ့ ၊ ကြွက်တွေမရှိစေနဲ့ )

ပိုးမွှားသေစေနိုင်တဲ့ Spray တွေ ဖြန်းပါ

၅ ။ အိမ်မွေးတိရိ စ္ဆာန်တွေကို ပုံမှန်သန့်ရှင်းရေး ပြုလုပ်ပေးပါ

၆ ။ တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းရေး ဂရုစိုက်ပါ

၇ ။ Typhus ရောဂါလက္ခဏာတွေတွေ့ရင် နီးစပ်ရာဆေးရုံ/ဆေးခန်းဆရာဝန်နှင့်ပြပါ

ရောဂါအရမ်းဆိုးရွားလာရင် ဦးနှောက်ရောင်တာ ( encephalitis ) ၊ အဆုတ်ရောင်တာ ( pneumonia ) တွေဖြစ်ပြီး အသက်ဆုံးရှုံးတဲ့ အထိ ဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရောဂါဖြစ်လာရင် မပေါ့ဆစေချင်ပါဘူး။ နီးစပ်ရာ ဆရာဝန်ဆီမှာ သွားရောက် ကုသမှု ခံယူစေချင်ပါတယ်နော်။

ကိုးကား